بررسی نحوی جملات شرطی قرآن کریم

قرآن کریم در طول چهارده قرن، اندیشه و تار و پود وجود انسان را مسخّر کرده و در قلمرو علم به عنوان مهم ترین منبع به او جهت بخشیده است. عالمان نحو نیز در بررسی های خود به این کتاب الهی مراجعه کرده اند. آن چه در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته یکی از موضوعات علم نحو یعنی جمله شرط است که از سه رکن ادات شرط، فعل شرط و جواب شرط تشکیل شده و در قرآن کریم قابل بررسی است. با وجود کثرت کاربرد این نوع جملات در زبان عربی ـ با توجه به منابع در دسترس ـ عالمان نحو این موضوع را تنها ضمن ادوات جازم دو فعل و نیز به صورت بسیار پراکنده مطرح کرده اند؛ از این رو تحلیل و تبیین این موضوع با استناد به آیات قرآن کریم موجب تسهیل فهم و درک آن خواهد شد. رساله حاضر در کنار توضیح کلیّات و بیان احکام جمله شرط و بررسی ادوات امّا، لو و مشتقّات لو و بیان مسائل حذف در جمله شرط برای اوّلین بار به طبقه بندی این نوع جملات در زبان عربی اهتمام ورزیده و با استناد به آیات قرآن کریم به بیان نکاتی پیرامون تعبیر و ترجمه جملات شرطی پرداخته است. این پژوهش در کنار نقد و تحلیل سعی داشته تا فرضیه هایی از جمله این که جملات شرطی از یک نظم منطقی قابل تقسیم برخوردارند، ادوات شرط می توانند کارکردی غیر از شرط داشته باشند، مفهوم جملات شرطی با تغییر ادوات شرط متفاوت می شوند؛ را مورد بررسی قرار دهد. واژگان کلیدی: قرآن کریم، ادات شرط، فعل شرط، جواب شرط، جمله شرط